مثالی از خطای بقا

وقتی می‌خواهیم مسیری را برویم اول می‌رویم سراغ موفق های آن مسیر. من می‌خواهم رتبه برتر کنکور شوم. می‌روم دنبال فلان رتبه برتر ببینم ایشان چه کلاس هایی رفته، چه کتاب هایی خوانده و… . استدلالمان این است که اگر رتبه یک کنکور کتاب فلان را خوانده پس هر کسی آن کتاب را بخواند نفر اول می‌شود.

این نوع از خطای فکری به خطای بقا معروف است. ذهن انسان برای تصمیم گیری فقط نمونه های موفق را بررسی می‌کند البته آن هم اگر بررسی کند😁.

می‌گوییم رتبه دو کنکور آزمون‌های قلم‌چی رفته، پس هر کس آزمون قلمچی برود رتبه دو می‌شود.ذهن انسان این را بررسی نمی‌کند که رتبه هشتادهزار کنکور هم قلم چی می‌رفته. پس دلیل موفقیت چیز دیگری است.

خیلی ها بعد از اینکه من از رشته تجربی آمدم، کنکورِ انسانی دادم و رتبه 263 شدم، فکر می‌کنند هر کسی از رشته تجربی بیایید و کنکور انسانی بدهد مثل حسین اثباتی رتبه دویست می‌شود.این همان خطای بقا است.

نه اینکه بخواهم کسی را ناامید کنم، منظورم این است که باید کسی که تغییر رشته می‌دهد بیشتر مطالعه کند و سهل انگاری نکند.تغییر رتته مشکلات خودش را دارد. از تازه بودن منابع تا تاثیر کمتر داشتن نمرات نهایی و…

سال 95 رتبه 1 رشته تجربی دانشجوی انصرافی از مهندسی برق دانشگاه شریف بود. سال 96 همه مهندس‌ها آمدند کنکور تجربی بدهند. فکر می‌کردند آنها هم پزشک می‌شوند.اما چقدر از آن ها شکست خوردند؟
مشکل اصلی اینجاست که ما فقط صدای موفقیت ها را می‌شنویم. با رتبه های برتر صحبت میکنیم، اما نمی‌دانیم کسی که کنکور را اصطلاحا خراب کرده شاید بهتر از یک رتبه برتر بتواند راهنماییمان کند.

فراموش نکنید توصیه من استفاده از تجربیات افراد موفق هر حوزه است. اما نباید فکر کنیم اگر همان مسیر را برویم، حتما موفق می‌شویم.
در مورد خطای بقا می‌تونید کتاب هنر شفاف اندیشیدن اثر رولف دوبلی رو مطالعه کنید.